Historia
Zinfandel to szczep o fascynującej, wręcz detektywistycznej historii. Przez dziesięciolecia uważany był za rodzimą odmianę amerykańską, symbol nowego świata i Kalifornii, dopóki nie odkryto jego prawdziwych, europejskich korzeni.
Początki tej winorośli sięgają XVIII wieku, kiedy to została sprowadzona do Stanów Zjednoczonych z Europy, prawdopodobnie przez imigrantów z Austrii lub Dalmacji. Przez długi czas nikt nie znał jej dokładnego pochodzenia – dopiero badania DNA przeprowadzone w latach 90. XX wieku wykazały, że Zinfandel jest genetycznie identyczny z włoskim Primitivo z Apulii oraz chorwacką odmianą Crljenak Kaštelanski.
Szczep trafił do Ameryki Północnej w pierwszej połowie XIX wieku, gdzie szybko zyskał popularność wśród pionierów i winiarzy z Kalifornii. Był łatwy w uprawie, plenny i odporny na zróżnicowane warunki, a jego jagody dawały wina o dużym ekstrakcie i głębokim kolorze. W czasie gorączki złota Zinfandel stał się jednym z najczęściej sadzonych szczepów w regionie – był bowiem idealnym towarzyszem posiłków robotników i górników, a jednocześnie nadawał się do transportu i długiego przechowywania.
Po okresie prohibicji (1920–1933), kiedy wiele winnic zostało zniszczonych, część starych krzewów Zinfandela przetrwała dzięki temu, że wysyłano winogrona do produkcji domowych win – legalnej wówczas praktyki. W latach 60. XX wieku rozpoczął się renesans szczepu, który z czasem stał się wręcz ikoną kalifornijskiego winiarstwa.
Dziś Zinfandel jest uznawany za narodowy szczep Kalifornii, mimo że jego korzenie sięgają europejskiej ziemi. Współczesne wersje tego wina różnią się od siebie w zależności od regionu i stylu – od lekkich, owocowych po potężne, skoncentrowane czerwienie dojrzewające w beczce.
Profil smakowy
Wina Zinfandel słyną z intensywnego aromatu, wyraźnej owocowości i pełnego ciała. W zależności od sposobu produkcji i miejsca uprawy, może przybierać różne oblicza – od lekkich, soczystych i pikantnych po ciężkie, złożone i długowieczne.
Aromaty i smak
Zinfandel ma bardzo szeroką gamę aromatyczną. Typowe nuty to:
-
owoce: jeżyny, maliny, czarne porzeczki, wiśnie, jagody, śliwki;
-
przyprawy: pieprz, cynamon, goździki, anyż, wanilia;
-
inne nuty: kakao, dym, czekolada, tytoń, czasem nuty dżemowe i likierowe.
W winach z cieplejszych regionów dominują ciemne owoce, dżemowe i pikantne aromaty, podczas gdy w chłodniejszych winnicach można odnaleźć świeże nuty czerwonych owoców, żurawiny i malin.
Kwasowość, taniny i ciało
-
Kwasowość: średnia do średnio-wysokiej, zapewniająca świeżość.
-
Taniny: umiarkowane – jedwabiste i dojrzałe, rzadko agresywne.
-
Ciało: średnie do pełnego, często z aksamitną strukturą.
-
Alkohol: wysoki – wina Zinfandel często przekraczają 14%, a w cieplejszych rocznikach nawet 16%.
Zinfandel ma tendencję do nagromadzenia cukru w jagodach, dlatego wina często mają lekko słodkawy, „konfiturasty” charakter. W najlepszych realizacjach ta słodycz jest jednak idealnie zrównoważona kwasowością i przyprawową głębią.
Młode i dojrzałe Zinfandele
-
Młode wina – żywe, owocowe, z nutami jagód, wiśni i przypraw, z lekkim pieprznym finiszem.
-
Dojrzewające wina – bardziej skoncentrowane, z aromatami suszonych owoców, czekolady, wanilii i skóry.
Warto też wspomnieć o White Zinfandel, czyli różowej wersji tego szczepu, która powstała przypadkiem w latach 70. XX wieku. To lekkie, półsłodkie wino o świeżym, owocowym charakterze, które przyczyniło się do ogromnego wzrostu popularności Zinfandela w USA.
Regiony
Kalifornia – serce Zinfandela
Kalifornia to bezsprzecznie najważniejszy region dla uprawy Zinfandela. Odpowiada za ponad 90% światowej produkcji win z tego szczepu. Wina różnią się charakterem w zależności od mikroklimatu i wieku krzewów.
-
Sonoma County – szczególnie subregion Dry Creek Valley, słynie z klasycznych, zrównoważonych win o aromatach jeżyn, pieprzu i ziół.
-
Napa Valley – potężne, długowieczne Zinfandele z nutami ciemnych owoców, wanilii i dębu.
-
Paso Robles – wina o wyższym alkoholu i bardziej konfituraste, z wyraźną słodyczą i miękką strukturą.
-
Lodi – centrum starych krzewów (old vines), gdzie powstają wina o głębokiej barwie, pełnym ciele i nutach dojrzałych owoców.
Europa
W Europie Zinfandel występuje przede wszystkim pod nazwą Primitivo, szczególnie w regionie Apulia (Puglia) na południu Włoch. Mimo genetycznej tożsamości, różnice klimatyczne i stylowe sprawiają, że włoskie Primitivo jest bardziej ziemiste i mniej alkoholowe niż kalifornijski odpowiednik.
Chorwacja – kolebka szczepu
Na chorwackim wybrzeżu, zwłaszcza w Dalmacji, można spotkać jego pierwowzór – Crljenak Kaštelanski. To właśnie z tego regionu pochodzi genetyczny „przodek” Zinfandela. Dziś producenci chorwaccy coraz częściej sięgają po tę odmianę, tworząc wina, które łączą lokalny charakter z międzynarodowym stylem.
Rekomendacje kulinarne
Zinfandel to wino stworzone do jedzenia – jego bogaty, owocowo-przyprawowy profil i dojrzałe taniny czynią je idealnym partnerem dla wielu dań.
Czerwone i mocne Zinfandele
-
Mięsa z grilla: stek z antrykotu, żeberka BBQ, burger z bekonem, jagnięcina.
-
Potrawy duszone: wołowina po burgundzku, gulasz, pieczony kurczak z ziołami.
-
Kuchnia amerykańska: żeberka w sosie barbecue, pulled pork, pieczony indyk.
-
Kuchnia włoska: lasagne, pizza z salami, makaron z sosem bolońskim.
Lżejsze i owocowe wersje
-
Kuchnia meksykańska: enchiladas, tacos z wołowiną, dania z chili.
-
Kuchnia azjatycka: dania w sosie teriyaki, wołowina z imbirem, kaczka po pekińsku.
-
Sery: cheddar, gouda, manchego, pecorino.
White Zinfandel
Lekko słodkawy White Zinfandel doskonale pasuje do dań pikantnych, potraw kuchni tajskiej i deserów na bazie owoców.
Temperatura podania:
Ciekawostki
-
Zinfandel i Primitivo to ten sam szczep – odkrycie to potwierdzono dopiero w 1999 roku dzięki badaniom DNA przeprowadzonym przez amerykańską ampelografkę Carole Meredith.
-
Najstarsze krzewy Zinfandela w Kalifornii mają ponad 130 lat i wciąż dają owoce. Wina z takich plantacji określane są jako Old Vine Zinfandel i należą do najbardziej cenionych.
-
White Zinfandel powstał przez przypadek – podczas fermentacji zatrzymała się spontanicznie, co dało wino półsłodkie i różowe, które w latach 80. stało się ogromnym hitem w USA.
-
„Zin” – symbol Ameryki: Zinfandel to jedyny szczep, który Amerykanie uznają za całkowicie swój, choć jego korzenie są europejskie.
-
Potęga alkoholu: wina Zinfandel często osiągają nawet 16–17% alkoholu – to jedne z najmocniejszych czerwonych win świata.
-
Kolorowe grona: w czasie dojrzewania na jednej kiści mogą występować jagody o różnym stopniu dojrzałości – od zielonych po ciemnofioletowe. To utrudnia zbiór, ale daje ciekawą złożoność smaku.
-
Stare krzewy, małe plony: stare winorośle dają mniej owoców, ale o większej koncentracji smaku, co przekłada się na głębię wina.
-
Wino dla każdego: dzięki szerokiemu spektrum stylów, Zinfandel może być zarówno lekkim winem stołowym, jak i poważnym, złożonym winem kolekcjonerskim.
-
Zinfandel w kulturze pop: jego popularność w USA była tak duża, że stał się jednym z symboli „American dream” w świecie wina.
-
Zinfandel Festival: co roku w Kalifornii odbywa się wielki festiwal poświęcony tej odmianie – ZAP (Zinfandel Advocates & Producers), który przyciąga tysiące miłośników wina z całego świata.
Podsumowanie
Zinfandel to szczep, który jak żaden inny łączy europejskie korzenie z amerykańskim duchem. Jest pełen słońca, ekspresji i charakteru. Potrafi być radosny i prosty w odbiorze, ale też poważny, złożony i długowieczny.
W jego aromatach spotykają się słodycz dojrzałych owoców, przyprawowa głębia i aksamitna struktura tanin. To wino, które potrafi zarówno towarzyszyć codziennym posiłkom, jak i stanowić ozdobę specjalnych okazji.
Jeśli lubisz wina o intensywnym smaku, wyraźnym ciele i bogatym bukiecie – wino Zinfandel jest doskonałym wyborem. To symbol nowoświatowego stylu, pasji i wolności, a przy tym ukłon w stronę starej Europy, z której się wywodzi.
