Skip to main content
Wina z Nowej Zelandii

Wina z Nowej Zelandii

Nowa Zelandia, choć stosunkowo młoda na światowej mapie winiarstwa, od lat zdobywa serca miłośników wina na całym świecie. Jej różnorodne terroir, innowacyjne podejście do produkcji oraz wyjątkowa jakość trunków sprawiają, że kraj ten stał się jednym z liderów wśród nowoczesnych regionów winiarskich. Wino nowozelandzkie jest produkowane w kilku odrębnych regionach winiarskich, o których troszkę więcej powiemy w dalszej części bloga. 

Jako kraj wyspiarski na południowym Oceanie Spokojnym, Nowa Zelandia ma w dużej mierze klimat morski, chociaż jej wydłużona geografia, co z kolei powoduje znaczne zróżnicowanie regionalne z północy na południe. Podobnie jak wiele innych win Nowego Świata, wino nowozelandzkie jest zwykle produkowane i etykietowane jako wina jednoodmianowe lub, jeśli jest to kupaż, winiarze wymieniają poszczególne odmiany na etykiecie.

Podczas gdy historia wina nowozelandzkiego sięga początku XIX wieku, współczesny przemysł winiarski w Nowej Zelandii rozpoczął się w połowie XX wieku i szybko się rozwinął na początku XXI wieku, rosnąc o 17% rocznie od 2000 do 2020 roku. W 2020 roku Nowa Zelandia wyprodukowała 329 milionów litrów z 39 935 hektarów powierzchni winnic, z czego 25 160 ha (około dwóch trzecich) przeznaczono na Sauvignon Blanc. Prawie 90% całkowitej produkcji jest eksportowane, głównie do Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Australii, osiągając rekordowe 1,92 miliarda dolarów nowozelandzkich przychodów z eksportu w 2020 roku.

Jak wino zakorzeniło się na wyspach?

Winiarstwo i uprawa winorośli sięgają czasów kolonialnych Nowej Zelandii. Pierwszą winnicę w Nowej Zelandii zasadził w 1819 roku misjonarz Samuel Marsden w Kerikeri. W kolejnych latach produkcja wina powiększała się, by zaspokoić potrzeby zaopatrzenia wojska oraz duchownych na wino mszalne. Dodatkowo zaczęto sprowadzać nowe szczepy winorośli takie jak Pinot Noir i Hermitage (Syrah). 

W 1895 roku Departament Rolnictwa rządu Nowej Zelandii zaprosił eksperta konsultanta winiarskiego i enologa Romeo Bragato do zbadania możliwości produkcji wina. Po skosztowaniu Hermitage Beethama doszedł on do wniosku, że Nowa Zelandia, a w szczególności Wairarapa, są „najbardziej odpowiednie do uprawy winorośli”. 

Później dalmatyńscy imigranci przybywający do Nowej Zelandii pod koniec XIX i na początku XX wieku przywieźli ze sobą wiedzę na temat uprawy winorośli i zasadzili winnice w zachodnim i północnym Auckland. Zazwyczaj ich winnice produkowały wino stołowe i wzmacniane, aby zaspokoić podniebienia ich społeczności.

Przez pierwszą połowę XX wieku winiarstwo w Nowej Zelandii było marginalną częścią gospodarki. Większość Nowozelandczyków była pochodzenia brytyjskiego i preferowała piwo i napoje spirytusowe; ruch abstynencki jeszcze bardziej zmniejszył krajową popularność wina. Wielki Kryzys lat 30. również zahamował rozwój raczkującego przemysłu.

W latach 70. niektóre z tych czynników hamujących uległy istotnym zmianom. W 1973 r. Wielka Brytania przystąpiła do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, co wymagało zakończenia korzystnych warunków handlowych dla eksportu mięsa i nabiału z Nowej Zelandii. Doprowadziło to ostatecznie do drastycznej restrukturyzacji gospodarki rolnej i dywersyfikacji od tradycyjnych „podstawowych” produktów — nabiału, mięsa i wełny — w kierunku produktów o potencjalnie wyższych zyskach ekonomicznych. Winorośle, które najlepiej rosną w środowiskach o niskiej wilgotności i niskiej żyzności gleby, uznano za odpowiednie dla obszarów, które wcześniej były marginalnymi pastwiskami. Rozpoczął się okres kształtowania nowej branży gotowej na zmieniające się uwarunkowania.

Boom na Sauvignon Blanc

W latach 80. XX wieku winiarnie w Nowej Zelandii, zwłaszcza w regionie Marlborough, produkowały znakomite Sauvignon Blanc. W 1985 roku Sauvignon Blanc z Cloudy Bay Vineyards w końcu zyskał międzynarodową uwagę i uznanie krytyków za wino z Nowej Zelandii. Pisarz zajmujący się tematyką win George Taber wspomina, że ​​Cloudy Bay to „to, co wielu ludzi uważa za najlepsze Sauvignon Blanc na świecie”. Reputacja Nowej Zelandii jest obecnie dobrze ugruntowana; Oz Clarke napisał, że Sauvignon Blanc z Nowej Zelandii jest „niewątpliwie najlepszym na świecie”, a Mark Oldman pisał dalej, że „Sauvignon Blanc z Nowej Zelandii jest jak dziecko, które dziedziczy to, co najlepsze od obojga rodziców — egzotyczne aromaty występujące w… Nowym Świecie oraz ostrość i limonkową kwasowość Sauvignon Blanc ze Starego Świata, takiego jak Sancerre”.

Regiony, klimat i gleba

Do najważniejszych regionów Nowej Zelandii należą: Marlborough, Hawke’s Bay oraz  Central Otago. Pierwsze dwa z trzech położone są głównie w dobrze odwadniających dolinach aluwialnych. Osady aluwialne to zazwyczaj miejscowy piaskowiec zwany szarogłazem, który stanowi większą część górskiego grzbietu Nowej Zelandii. Czasami aluwialny charakter gleby ma znaczenie, jak w Hawke’s Bay, gdzie osady znane jako Gimblett Gravels reprezentują takie cechy jakościowe, że często są wymieniane na etykiecie wina. Gimblett Gravels to dawne koryto rzeki z bardzo kamienistymi glebami. Efektem kamieni jest obniżenie żyzności, obniżenie poziomu wód gruntowych i działanie jako magazyn ciepła, który łagodzi chłodne morskie bryzy, których doświadcza Hawke’s Bay. Tworzy to znacznie cieplejszy mezoklimat.

Winnice Central Otago są z koleii chronione przed charakterystycznym dla Nowej Zelandii morskim klimatem przez wysokie góry o wysokości do 3700 metrów. Mają więc jedyną prawdziwą strefę klimatu kontynentalnego w kraju, z dużymi dziennymi i sezonowymi ekstremalnymi temperaturami. Średnie opady deszczu wynoszą około 375–600 milimetrów (14,8–23,6 cala): lato jest gorące i stosunkowo suche, często towarzyszy mu wiatr foehn nor’wester; jesień jest krótka, chłodna i słoneczna; a zima jest zimna, z dużymi opadami śniegu. Silne mrozy są powszechne przez całą zimę i rzeczywiście mrozy mogą wystąpić w dowolnym momencie między marcem a listopadem. Jeden z najcieplejszych obszarów uprawy winorośli w Central Otago znajduje się tuż na północ od obszaru Lowburn Inlet.

Marlborough jest zdecydowanie największym regionem winiarskim w Nowej Zelandii, odpowiadającym za trzy czwarte całkowitej produkcji wina w kraju i 70% powierzchni upraw winorośli. Jest również najbardziej rozpoznawalny na arenie międzynarodowej, a jego wina stanowią 85% eksportu wina z Nowej Zelandii w 2019 r. Marlborough jest dobrze znany na świecie ze swojego Sauvignon Blanc, a jego Pinot Noir również przyciąga uwagę. 

Hawke’s Bay to najstarszy i drugi co do wielkości region winiarski Nowej Zelandii, obejmujący podregiony Gimblett Gravels, Bridge Pa Triangle i Te Mata Special Character Zone. Najbardziej znany jest z czerwonych win Merlot i Syrah oraz białych win, głównie z Chardonnay, Sauvignon Blanc i Viognier.

Central Otago to najbardziej wysunięty na południe region winiarski na świecie. Winnice znajdują się najwyżej w Nowej Zelandii – na wysokości od 200 do 400 metrów (660 do 1310 stóp) nad poziomem morza – na stromych zboczach brzegów jezior i krawędziach głębokich wąwozów rzecznych, często na glebach lodowcowych. Central Otago to osłonięty obszar śródlądowy o kontynentalnym mikroklimacie charakteryzującym się gorącymi, suchymi latami, krótkimi, chłodnymi jesieniami i mroźnymi, zimnymi zimami. Jest podzielony na kilka podregionów wokół Bannockburn, Bendigo, Gibbston i Queenstown, Wānaka, wąwozu Kawarau, Alexandra Basin i Cromwell Basin.

Szczepy uprawiane w Nowej Zelandii

Do najważniejszych szczepów Nowej Zelandii niewątpliwie można zaliczyć: Sauvignon Blanc, Chardonnay, Pino Noir, czy Syrah.

Sauvignon Blanc

Nowa Zelandia od dawna słynie z Sauvignon Blanc, który dominuje w jej branży winiarskiej. W 2017 r. jej winorośle zajmowały 22 085 hektarów (54 570 akrów) powierzchni winnic, co stanowiło 60% całkowitej powierzchni upraw winorośli w Nowej Zelandii, a wino Sauvignon Blanc stanowiło 86% eksportu kraju. Pod koniec lat 80. XX wieku pojawił się trend na dębowe Sauvignon Blanc. Mocne dębowe nuty wyszły z mody w latach 90. XX wieku, ale od tego czasu powróciły, a kilku producentów oferuje teraz leżakowane w dębowych beczkach Sauvignon Blanc — Greyywacke, Dog Point, te Pa (Sauvignon Blanc „Oke”), Sacred Hill (Sauvage), Jackson Estate (Grey Ghost), Hans Herzog (Sur Lie) i Saint Clair (Barrique).

Nowa Zelandia była pionierem w stosowaniu zamknięć śrubowych w wykwintnych winach ze względu na częste problemy z jakością wina transportowanego na duże odległości z korkami. 

Chardonnay

Chardonnay jest produkowane na południu aż do Central Otago, ale nasadzenia zwiększają się w miarę przesuwania się na północ. Istnieje niewielka zauważalna różnica w stylach Chardonnay między regionami winiarskimi Nowej Zelandii; indywidualne receptury winiarzy, wykorzystanie dębu i szczególne cechy rocznika zacierają wszelkie rozróżnienia terroir. Prawie każdy region jest reprezentowany wśród najwyżej ocenianych nowozelandzkich Chardonnay, w tym wina z Kumeu River Estate (Kumeu), Church Road, Clearview, Sacred Hill, Villa Maria i Te Mata Estate (Hawke’s Bay), Ata Rangi (Martinborough), Fromm (Marlborough), Neudorf (Nelson), Millton Estate (Gisborne). Chociaż Chardonnay może być mniej modne niż dziesięć lat temu (w ciągu ostatnich dziesięciu lat spadło w winnicach, tracąc grunt na rzecz Pinot Gris), winiarze w 2016 r. odnotowali wysoką sprzedaż i ostatni wzrost. Osiąga również wyższe ceny niż jakakolwiek inna nowozelandzka odmiana białego wina.

Pinot Noir

Pod koniec lat 70. XX wieku nowoczesny przemysł winiarski dopiero się rozkręcał, a stosunkowo niska liczba godzin słonecznych w ciągu roku w Nowej Zelandii zniechęcała do sadzenia czerwonych odmian. Mimo to niektórzy pokładali wielkie nadzieje w Pinot Noir. Początkowe wyniki były mieszane z powodu ograniczonego dostępu do dobrych klonów, jednak Pinot Noir z 1984 roku ze Saint Helena był na tyle godny uwagi, że region Canterbury uznano za ojczyznę Pinot Noir w Nowej Zelandii. Podczas gdy wczesny entuzjazm przeminął, region Canterbury stał się świadkiem rozwoju Pinot Noir jako dominującej czerwonej odmiany, szczególnie w obecnie dominującym podregionie Waipara. Producenci obejmują Waipara Hills, Pegasus Bay, Waipara Springs, Muddy Water, Greystone, Omihi Hills i Black Estate. 

Podobnie jak w przypadku innych nowozelandzkich win, nowozelandzki Pinot Noir jest owocowy, wyrazisty i wcześnie dojrzewa w butelce. Ma tendencję do bycia dość pełnym (jak na odmianę), bardzo przystępnym, a dojrzewanie w dębie ma tendencję do powściągliwego. Wysokiej jakości przykłady nowozelandzkiego Pinot Noir wyróżniają się pikantnymi, ziemistymi smakami o większej złożoności. W artykule w Decanter (wrzesień 2014 r.) Bob Campbell sugeruje, że w nowozelandzkim Pinot Noir zaczynają pojawiać się regionalne style. Marlborough, z zdecydowanie największymi nasadzeniami Pinot, produkuje wina, które są dość aromatyczne, czerwone owoce, w szczególności czerwone wiśnie, o mocnej strukturze taninowej, która zapewnia potencjał do piwniczowania.

Na koniec

Mamy nadzieję, że wpis będzie się Wam przydawał na Waszej dalszej drodze z winami, a w szczególności przy poznawaniu tak ciekawego kraju jakim jest Nowa Zelandia. Pamiętajcie natomiast, że jeśli chcielibyście przekuć teorię w praktykę, to serdecznie zapraszamy do naszego sklepu.