Wina Langwedocja i Roussillon

Historia winiarstwa w Langwedocji sięga około 2000 lat – początki upraw winorośli koło Narbonne zapoczątkowały tradycję, która dzięki idealnym warunkom: nagim stokom, suchemu klimatowi i rekordowej liczbie słonecznych godzin, dała początek winom o niezwykle aromatycznym i skoncentrowanym charakterze.

W średniowieczu winiarstwo rozwijało się głównie w klasztorach, a produkcja win była lokalna. Dopiero pod koniec XV wieku, dzięki budowie portu w Sète, Kanału Południowego oraz rozbudowie sieci dróg, nastąpił przełom.

Przemiany społeczne i gospodarcze XIX wieku – w tym rozwój kolei i pojawienie się klasy konsumentów ceniących winne przyjemności – spowodowały, że Langwedocja, obejmująca obecnie 460 tys. ha winnic, stała się największym regionem winiarskim na świecie. Przez długi czas dominowała tu produkcja masowa, co wpłynęło na obniżenie jakości win.

Dopiero od lat 70. XX wieku zaczęto stawiać na jakość. Wprowadzono oznaczenie AOC dla terenów o szczególnym potencjale, a winiarze zaczęli sadzić lepsze szczepy – m.in. Syrah, Mourvèdre i Grenache noir dla win czerwonych oraz Roussanne, Marsanne, Rolle i Viognier dla win białych. W ten sposób powstały złożone, zbalansowane trunki, które odzyskały dawną renomę regionu.

W połowie lat 80. XX wieku, gdy przemysł winiarski stanął w obliczu kolejnego kryzysu, wielu pionierów postanowiło działać. W 1987 roku powołano do życia związek winiarzy, który zainicjował oznaczenie Vin de Pays d’Oc. Celem tej inicjatywy było podkreślenie regionalnego charakteru i wysokiej jakości win produkowanych w regionie. Skupiono się przede wszystkim na szczepach znanych na całym świecie, a winnice o żyźniejszych glebach zostały sklasyfikowane jako vin de pays – z możliwością uzyskania nieco wyższych, lecz nadal ograniczonych plonów.

Wykorzystując nowoczesne technologie winiarskie, zwłaszcza kontrolę temperatury, zaczęto produkować jedno szczepowe wina, które spełniały wymagania zarówno rynku, jak i najbardziej wymagających konsumentów. Początkowo syndykat zrzeszał około 200 członków, którzy łącznie produkowali 200 tysięcy hektolitrów wina. Do 2007 roku liczba zrzeszonych winiarni wzrosła do ponad 1000, a ich łączna produkcja wynosiła aż pięć milionów hektolitrów wina oznaczonego jako Vin de Pays d’Oc.

Dynamika wzrostu produkcji tego typu win przyczyniła się do umocnienia pozycji Langwedocji i Roussillon jako jednych z najatrakcyjniejszych regionów uprawnych na świecie, przyciągających inwestorów zarówno z Francji, jak i z zagranicy. Warto jednak pamiętać, że na początku lat 80. XX wieku w regionie istniało niewiele posiadłości produkujących wina o wysokiej jakości. Problemy te wynikały przede wszystkim z długiej historii masowej produkcji, która przyczyniła się do obniżenia prestiżu win Midi. Brak doświadczenia w tworzeniu win na miarę wielkich trunków Bordeaux czy Burgundii sprawiał, że potencjał regionu pozostawał niedoceniony.

Dopiero w miarę jak zmieniała się postawa winiarzy, a na rynku zaczęto doceniać autentyczność i charakter win, Langwedocja i Roussillon stopniowo odzyskiwały swoją renomę. W ten sposób Vin de Pays d’Oc stał się symbolem nowego podejścia – jakości, tradycji i regionalnej dumy, która dziś wyróżnia ten region na tle innych.

Region Langwedocji otacza ocean winnic o łącznej powierzchni około 30 000 ha. Największa z apelacji, Coteaux du Languedoc (9000 ha), rozciąga się na długości 130 km wzdłuż wybrzeża i 30 km w głąb lądu, obejmując 168 gmin. Klimat regionu, charakteryzujący się słońcem, wiatrem i suchym środowiskiem, sprzyja uprawie czerwonych winogron. W Coteaux du Languedoc ograniczono udział szczepu Carignan – maksymalnie do 40% (w Pic Saint-Loup do 10%), by dać szansę bardziej cenionym odmianom.

Wina Langwedocja i Roussillon: spośród głównych szczepów, Syrah wyróżnia się jako wcześnie dojrzewająca odmiana o intensywnym aromacie, nadająca winom pełny i ciepły charakter. Równie cenione są jedno-szczepowe wina Syrah, a wśród pozostałych odmian zyskują uznanie także Grenache i Mourvèdre, choć ten ostatni jest trudniejszy w uprawie i wymaga idealnych warunków.

W regionie przyjęto hierarchiczną klasyfikację apelacji, uwzględniającą różnice geologiczne i geograficzne. W 2007 roku utworzono apelację Languedoc, obejmującą cały obszar Langwedocji-Roussillon, której celem jest przybliżenie konsumentom procesu wytwarzania wina oraz umocnienie pozycji regionu na rynku.

Najważniejsze apelacje

Langwedocja oferuje wiele uznanych apelacji winiarskich, które wyróżniają się specyficznymi warunkami terroir i charakterem win. Wśród nich warto wymienić:

Faugères – Dziki Zakątek Langwedocji

Faugères to dziki, skąpo zaludniony i gęsto zalesiony obszar, położony 15 km na północ od Béziers. Z 5000 ha włączonych do apelacji w 1982 roku, tylko około 1950 zostało przeznaczone pod winnice. To jedyne AOC w Langwedocji, gdzie gleby są jednorodne – głównie łupkowe, co sprzyja uprawie wysokiej jakości czerwonych winogron.

Za pionierskim przykładem Chateau des Estanilles coraz więcej posiadłości stawia na winogrona o wysokiej zawartości Syrah, starzonych w beczkach. Te wina zdobyły uznanie ze względu na swoją złożoność, gęstość i elegancję. Oprócz delikatnie owocowych, czasem kwiatowych win różowych, od 2004 roku w ofercie pojawiły się także białe wina Faugères, wzbogacając portfolio tego unikalnego regionu.

Saint-Chinian

Leży między Minervois a Faugères i uzyskał status AOC w 1982 roku. Centrum tej 3200-hektarowej apelacji stanowi miasteczko o tej samej nazwie, usytuowane na granicy dwóch stref geologicznych. Obszar upraw podzielono na dwie części: w strefie południowej gleby są wapienno-gliniaste, idealne dla win czerwonych o pełnym ciele i wysokiej zawartości garbników, natomiast północna strefa, u podnóży Monts de l’Espinouse, charakteryzuje się łupkowymi glebami.

W XX wieku tradycja produkcji win dobrej jakości była kontynuowana przez liczne posiadłości i spółdzielnie, a od połowy lat 90. grupa młodszych przedsiębiorstw wprowadziła innowacyjne, intensywne i skoncentrowane czerwone wina. To ożywiło rynek i zainspirowało starsze zakłady do modernizacji. Podobnie jak w Faugères, w 2004 roku rozszerzono ofertę apelacji o białe wina Saint-Chinian, co dodatkowo wzbogaciło jej portfolio.

Minervois – Region o Złożonym Charakterze

Minervois rozciąga się od Montagne Noire do Kanału Południowego, a na południu graniczy z Narbonne i Carcassonne. Obszar ten obejmuje 4500 ha ziem uprawnych, podzielonych między 45 gmin w departamencie Aude i 16 w Hérault. Gleby – głównie kredowe, uzupełnione przez żwirowe, piaszczyste i łupkowe elementy – nadają winom ich unikalny charakter.

W centralnej części wyróżniają się kamieniste tarasy Argent Double, Balcons de l’Aude, malownicza gmina Laure oraz pagórkowate tereny Petite Causse, gdzie słynne winnice La Livinère wraz z sąsiednimi, jak Siran, zostały w 1998 r. uznane za cru. Na wysoko położonych równinach czerwone wina nabierają pełni ciała, natomiast w pobliżu urokliwych wiosek Caunes dominują łupkowe gleby i różowe marmury, co przekłada się na bardziej orzeźwiający charakter win.

Wokół historycznej Minerve rozciąga się suchy region Montagnes du Causse, gdzie kredowe gleby nadają winom wyjątkowy profil. Ku wschodowi, wpływy śródziemnomorskie są bardziej odczuwalne, a silne wiatry od morza wpływają na kształtowanie się win – stając się one krzepkie i mocne.

W 1990 r. winiarze postawili na jakość, ograniczając plony do 45 hl/ha i zmniejszając udział szczepu Carignan do maksymalnie 40%. W winach kupażowych dominują Grenache noir i Syrah, uzupełnione przez tradycyjny Cinsault, który dodaje finezji czerwonym i różowym trunkom. Choć produkowane są tu także wina różowe i białe z Marsanne oraz Roussanne, główną specjalnością regionu pozostają wina czerwone – często dojrzewające w beczkach i cechujące się wyraźną strukturą, intensywnymi przyprawowymi akcentami oraz dojrzałymi owocowymi nutami.

Corbières – Kluczowe Fakty

Corbières to ogromny, prostokątny obszar o powierzchni 3000 km², położony na południe od linii Narbonne–Carcassonne w departamencie Aude. Region obejmuje 12 500 ha upraw, a jego ukształtowanie jest bardzo zróżnicowane: na zachodzie wzgórza są zbyt chłodne, by uprawiać winorośl, natomiast na wschodzie tereny schodzą ku zatokom Leucate i Bages oraz Morzu Śródziemnemu. Na południu obszar zamyka krajobraz skalistych urwisk, u stóp których wznoszą się historyczne zamki Quéribus i Peyrepertuse.

Gleby regionu są bardzo zróżnicowane – od kredowych i żwirowych aluwii, przez łupki z paleozoiku, mezozoik, aż po margle trzeciorzędu. Klimat Corbières kształtowany jest zarówno przez bliskość Morza Śródziemnego, jak i atlantyckie wpływy, co zależy od wysokości n.p.m. i siły wiatrów.

W 1990 r. rozpoczęto wyodrębnianie 11 głównych obszarów, które jako pierwsze otrzymały nazwę AOC Corbières. Winiarze posadzili głównie szczepy czerwonych winogron – Grenache, Syrah i Mourvèdre – a w mniejszej ilości odmiany białe, takie jak Grenache Blanc, Rolle, Marsanne i Roussanne. Szczególną uwagę poświęcono carignanowi – dawniej podstawowemu, masowo uprawianemu szczepowi. Dzięki metodzie maceracji węglowej, wydłużającej ekstrakcję, carignan nabiera wyrazistego, przyprawowego bukietu z nutą ziołową, ściółki leśnej i dziczyzny. Mieszanka carignanu z Grenache i Syrah nadaje winom Corbières unikalny charakter.

Choć do końca lat 80. XX w. winiarze Corbières oferowali wina o jednolitej jakości, konkurencja w regionie doprowadziła do zmiany profilu. Obecnie wina różowe stanowią około 4%, a białe – 2% produkcji, przy czym Cinsault odgrywa ważną rolę, nadając winom jasność i kwiatowy nos, a innowacyjne podejście do Grenache Blanc przyczynia się do uzyskania wyważonego smaku i finiszu.

Côtes du Roussillon et Villages – Kluczowe Informacje

Region Roussillon, usytuowany zaledwie 50 km od nadmorskich miejscowości i u stóp Canigou (2784 m), zachwyca niezwykle zróżnicowanym krajobrazem. Winnice rozciągają się aż do 600 m n.p.m., korzystając z intensywnego słońca, śródziemnomorskiego klimatu (średnia roczna temperatura ok. 15°C) oraz regularnego przewietrzania liści przez północno-zachodnie wiatry.

Geologicznie region to mieszanka łupków, granitów, gnejsów, kredy i żwiru – porównywalna jedynie do bogactwa struktur znanych z Alaski. W latach 60. dominował tu szczep carignan, jednak wprowadzono „ulepszone” odmiany, takie jak grenache noir, syrah i mourvèdre, co zaowocowało podniesieniem jakości win.

W 1977 r. ustanowiono AOC Côtes du Roussillon, obejmujące około 7700 ha w ponad 125 gminach w departamencie Pyrénées-Orientales. W północnej, pagórkowatej części tego obszaru wyodrębniono najwyższej klasy wina jako Côtes du Roussillon Villages – m.in. z Caramany, Latour-de-France, Lesquerde i Tautavel, gdzie od połowy lat 90. r. powstają wyjątkowe trunki.

Na południu, na naturalnych tarasach Aspres, uprawy są mniejsze i bardziej płaskie, a w 2004 r. wprowadzono dodatkowy wyróżnik Les Aspres dla czerwonych win o solidnej strukturze, leżakowanych minimum 12 miesięcy.

Choć dominują czerwone wina, rośnie również produkcja różowych – białe stanowią jedynie 7% produkcji. Modernizacja winiarni, w tym systemy kontroli temperatury, znacząco wpłynęła na poprawę jakości win, a wybór odpowiednich winnic i starannie dobranych odmian pozostaje kluczem do sukcesu regionu.

Podsumowanie

Langwedocja to region o niezwykle bogatej historii, który przechodzi dynamiczną transformację. Od starożytnych winnic koło Narbonne po nowatorskie podejście młodszych winiarzy, obszar ten przeszedł imponującą zmianę – od masowej produkcji do wyselekcjonowanych, jakościowych trunków. Różnorodność apelacji, takich jak Faugères, Saint-Chinian, Minervois, Corbières i Côtes du Roussillon, odzwierciedla złożoność terroir Langwedocji, gdzie gleby, klimat i szczepy winorośli tworzą unikalny bukiet aromatów. Dzięki tej harmonii tradycji i innowacji, Langwedocja stała się synonimem autentyczności, pasji i nieustannego poszukiwania doskonałości w winie.