Wina Godello

Historia

Godello to szlachetny biały szczep winorośli, który odradza się w XXI wieku niczym feniks z popiołów. Choć dziś uznawany jest za jedno z najciekawszych białych winogron Hiszpanii, przez dziesięciolecia był niemal zapomniany.

Pochodzenie Godello sięga starożytności – pierwsze wzmianki o jego uprawie pochodzą z regionu Galicji w północno-zachodniej Hiszpanii, gdzie od setek lat był sadzony na tarasowych winnicach doliny rzeki Sil. Niektórzy badacze sugerują, że odmiana mogła przybyć tu wraz z rzymskimi legionami, które zakładały winnice w prowincjach Hispania Tarraconensis.

Najstarsze, udokumentowane źródła o Godello pochodzą z XIX wieku, z regionu Valdeorras, w którym do dziś szczep ten osiąga swoje najwybitniejsze formy. Jednak w latach 60. XX wieku odmiana niemal zniknęła – przemysłowe winiarstwo i masowa produkcja win stołowych doprowadziły do wykarczowania starych krzewów na rzecz bardziej wydajnych szczepów.

Na szczęście kilku winiarzy i enologów, m.in. Horacio Fernández Presa oraz Luis Hidalgos, rozpoczęło w latach 70. program odrodzenia Godello. Dzięki ich determinacji odmiana została ocalona. Dziś Valdeorras, Bierzo i Ribeira Sacra są dumne z tego szczepu, który symbolizuje powrót do jakości, autentyczności i lokalnego dziedzictwa.

Współczesne wino Godello to przykład hiszpańskiego sukcesu: eleganckie, świeże, a zarazem głębokie. W zaledwie kilka dekad zyskało renomę porównywalną z Chardonnay i Albariño, stając się jednym z białych skarbów Europy.

Profil smakowy

Wina z Godello łączą w sobie świeżość i mineralność z kremową teksturą i złożonym aromatem. To wina o wyjątkowej równowadze – potrafią być rześkie jak górski potok, a zarazem bogate i głębokie niczym burgundzkie Chardonnay.

Aromaty i smak

Typowy smak i aromat Godello to połączenie owocowej świeżości z mineralnym kręgosłupem. W aromacie dominują:

• owoce cytrusowe: limonka, grejpfrut, cytryna;

• owoce pestkowe: brzoskwinia, morela, gruszka, jabłko;

• nuty kwiatowe: biała lilia, akacja, kwiat pomarańczy;

• nuty mineralne i ziołowe: mokry kamień, zioła górskie, anyż;

• nuty dojrzewania: miód, orzechy, masło, wanilia (w wersjach beczkowych).

Wina młode są świeże, owocowe, o wysokiej kwasowości i mineralnym finiszu. Wersje starzone na osadzie (sur lie) lub w beczce nabierają pełni, stają się kremowe, z nutami miodu i orzechów.

Struktura

• Kwasowość: średnia do wysokiej – kluczowy element równowagi;

• Ciało: średnie do pełnego, z jedwabistą teksturą;

• Alkohol: 12,5–14%;

• Taniny: brak (wino białe), ale wyczuwalna struktura i „mięsistość”.

Dzięki tej harmonii Godello często bywa określane jako „hiszpańskie Chardonnay” – wina mają podobną strukturę, lecz większą świeżość i wyraźniejszy charakter terroir.

Style win

1. Młode, świeże: lekkie, owocowe, pełne energii – idealne na lato;

2. Starzone na osadzie (sur lie): bardziej kremowe, złożone, o dłuższym finiszu;

3. Beczkowe: bogate, lekko maślane, z nutami wanilii i orzechów – często porównywane do białych Burgundów.

Regiony

Hiszpania – serce Godello

Godello jest niemal wyłącznie hiszpańskim szczepem, skoncentrowanym w północno-zachodnich regionach:

Valdeorras (Galicja)

Ojczyzna i bastion Godello. Strome, tarasowe winnice na glebach łupkowych i granitowych, blisko Atlantyku, tworzą idealne warunki do powstawania win mineralnych, świeżych, o strukturze i potencjale dojrzewania. Wina z Valdeorras są eleganckie, zbalansowane, o nutach cytrusów, białych kwiatów i kredowej mineralności.

Bierzo (Kastylia i León)

Tu Godello daje wina nieco bardziej owocowe i miękkie, o pełniejszym ciele i subtelnych nutach tropikalnych owoców. Często łączone z Mencíą w winach białych blendowanych.

Ribeira Sacra i Monterrei

W tych chłodniejszych apelacjach wina mają wyższą kwasowość, świeższy profil i delikatne nuty ziół oraz kwiatów.

Rías Baixas

Choć region ten słynie z Albariño, niektórzy producenci eksperymentują z Godello, uzyskując aromatyczne i rześkie wina o nadmorskim charakterze.

Inne kraje

Małe nasadzenia Godello można spotkać również w Portugalii (gdzie bywa mylony z odmianą Verdelho) oraz w Nowym Świecie – m.in. w Chile i Australii, gdzie dopiero zaczyna budować swoją tożsamość.

Rekomendacje kulinarne

Wino Godello to doskonały partner kuchni śródziemnomorskiej i atlantyckiej. Jego elegancja, świeżość i mineralność czynią je niezwykle uniwersalnym.

Ryby i owoce morza

• Ostrygi, małże, przegrzebki, krewetki i langusty;

• Grillowany dorsz, dorada, tuńczyk w sosie cytrynowym;

• Ośmiornica po galicyjsku (pulpo a la gallega) – klasyczne połączenie.

Drób i mięsa białe

• Kurczak w sosie cytrynowym, cielęcina z ziołami;

• Indyk z grillowanymi warzywami;

• Jagnięcina z rozmarynem – szczególnie w przypadku win beczkowych.

Kuchnia roślinna

• Sałatki z owocami i orzechami, risotto z cytryną i szafranem;

• Grillowane warzywa, szparagi, karczochy;

• Dania kuchni wegańskiej oparte na cytrusowych dressingach.

Sery

• Świeże: kozi, feta, burrata;

• Dojrzewające: manchego, idiazábal, comté.

Temperatura podania:

• Młode: 8–10°C

• Beczka / sur lie: 11–13°C

Ciekawostki

1. Ocalony od zapomnienia: w latach 70. XX wieku Godello było bliskie wyginięcia – istniało zaledwie kilka hektarów upraw.

2. Hiszpańskie Chardonnay: dzięki strukturze i kremowości często porównywany do białych win z Burgundii.

3. Mineralny charakter: gleby łupkowe i granitowe Galicji nadają winom wyraźną mineralność i słonawy posmak.

4. Wielki powrót: dziś Godello stanowi ponad 25% nasadzeń w Valdeorras i jest eksportowane do ponad 50 krajów.

5. Długowieczność: najlepsze wina potrafią dojrzewać nawet 10–15 lat, zyskując na głębi i złożoności.

6. Rzadki i ekskluzywny: powierzchnia upraw wciąż nie przekracza 1% hiszpańskich winnic – to prawdziwa perełka.

7. Zachwyciło krytyków: słynny enolog Telmo Rodríguez określił Godello jako „najbardziej szlachetny biały szczep Półwyspu Iberyjskiego”.

8. Sur lie jako znak jakości: wielu winiarzy starzeje Godello na osadzie, by nadać winu kremową teksturę i orzechowy aromat.

9. Zmienny jak Galicja: w zależności od terroir potrafi być mineralne i surowe lub miękkie i tropikalne.

10. Ekologiczny potencjał: odporność na choroby i chłodny klimat sprawiają, że szczep świetnie nadaje się do uprawy organicznej.

Podsumowanie

Godello to odmiana, która łączy w sobie wszystko, co najlepsze w nowoczesnym winiarstwie: autentyczność, elegancję i zrównoważenie. To wino, które oddaje charakter swojej galicyjskiej ojczyzny – dzikiej, zielonej, chłodnej i pełnej energii.

W młodych wersjach Godello jest świeże, cytrusowe i mineralne; w dojrzewających – kremowe, orzechowe, z długim finiszem. W obu przypadkach zachwyca czystością i głębią smaku.

Dla wielu znawców to dziś najlepszy biały szczep Hiszpanii, a dla miłośników win – odkrycie, które łączy klasę Chardonnay z autentycznym, atlantyckim duchem Galicji.